Μεγάλη επιτυχία στην εκδήλωση για την προσφορά τοπικών ποικιλιών από το "ΠΕΛΙΤΙ" στην Κομοτηνή (φωτο)

Μεγάλη επιτυχία,την μεγαλύτερη από κάθε άλλη φορά, σημείωσε η εκδήλωση για τις τοπικές ποικιλίες που διοργάνωσε η ομάδα ¨ΠΕΛΙΤΙ¨της Κομοτηνής σε συνεργασία με 15 σχολεία της πόλης, στο άλσος Πάρκο.Δεκάδες οι  μαθητές αλλά και οι συμπολίτες που έσπευσαν να προμηθευτούν φυτά και σπόρους ενώ την εκδήλωση έντυσε μουσικά το συγκρότημα ΝΟΤΑ του Χρήστου Χατζόπουλου.Στο χώρο υπήρχε φωτογραφικό υλικό από ανάλογες εκδηλώσεις ανα την Ευρώπη αλά και από αγώνες κατά του χρυσού. Ενδιαφέρουσα και η ομιλία του  Νίκου Δομπάζη ,συντονιστή της τοπικής ομάδας για τους σπόρους  η οποία και ακολουθεί μαζι με  φωτογραφικό υλικό ....

Oι Παραδοσιακοί Σπόροι, Ένα Σύμβολο για τη Συνέχεια της Ζωής

Το ελεύθερο Ταξίδι του σπόρου

 Παρόλο που η ντοματοσαλάτα , είναι ένα από τα εθνικά μας φαγητά, ο πρώτος σπόρος ντομάτας φυτεύτηκε το 1814 στην αυλή του μοναστηριού των Γάλλων Καπουτσίνων, στην Πλάκα της Αθήνας. Προηγουμένως ο σπόρος, είχε πάει στη Γαλλία από τη Νότια Αμερική. Σήμερα, είμαστε περήφανοι για το «τοπικό» ντοματάκι Σαντορίνης και για άλλες ωραίες ποικιλίες ντομάτας.

Μήλα Τριπόλεως: ο σπόρος ήλθε από την Αμερική, διασταυρώθηκε στην περιοχή με άλλες ημιάγριες ποικιλίες μηλιάς, δημιουργώντας έναν εξαίρετο καρπό . Ο σπόρος της μηλιάς είχε προηγουμένως εισαχθεί στην Αμερική από την Ευρώπη. Στην δε Ευρώπη, είχε έλθει από το Καζακστάν όπου βρίσκεται και η αρχική πατρίδα της αγριομηλιάς.

Κάποιοι υποστηρίζουν ότι πρέπει να καλλιεργούμε μόνο ντόπιες ποικιλίες. Αν το κάναμε αυτό σήμερα δεν θα τρώγαμε ντομάτες ούτε πατάτες ούτε πολλά άλλα που θεωρούνται ντόπια.

Το ελεύθερο ταξίδι του σπόρου και η αλληλεπίδραση της φύσης με την ανθρώπινη δημιουργικότητα, μας έχουν προσφέρει πολλά γεωργικά δώρα. Οι παραδοσιακοί σπόροι είναι ταυτόχρονα «Διεθνείς» και «Τοπικοί». Οι νόμοι δεν θα έπρεπε να εμποδίζουν το Ελεύθερο Ταξίδι του Σπόρου γιατί αν το κάνουν, κλέβουν από την κοινωνία τον πλούτο του μέλλοντος.

Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή

Οι παραδοσιακοί σπόροι που αναπαράγονται και βελτιώνονται από τους αγρότες έχουν τη δυνατότητα να προσαρμόζονται  σε διαφορετικά εδάφη  και κλίματα, δηλαδή προσαρμόζονται στις κλιματικές αλλαγές προσόν απαραίτητο για τη δική μας εποχή. Αυτή τη δυνατότητα προσαρμογής δεν την έχουν οι πιστοποιημένοι  σπόροι που οι νόμοι αναγκάζουν τους αγρότες να αγοράζουν . Οι φίλοι μας οι Πομάκοι που καλλιεργούν καπνό στο βουνό αν και αγοράζουν  αναγκαστικά αυτούς τους σπόρους , σπέρνουν τους δικούς τους γιατί οι πιστοποιημένοι δεν αποδίδουν στο περιβάλλον τους.  

Απώλεια Παραδοσιακών Ποικιλιών και Γνώσης

Πολλές τοπικές ποικιλίες διατροφής έχουν γίνει διάσημες ως εξαιρετικά επιτυχημένες. Ως παραδείγματα αναφέρουμε τη Φακή Εγκλουβής από τη Λευκάδα, τα Φασόλια από τις Πρέσπες, τα κρασιά, τη φάβα, την κάπαρη, και το ντοματάκι από τη Σαντορίνη που στο νησί αυτό έχει επιτυχημένα συνδεθεί με τον τοπικό τουρισμό.

Εκτός όμως από τις εξαιρέσεις, οι περισσότερες παραδοσιακές ποικιλίες του πλανήτη και της Ελλάδας χάνονται, καθώς πολλές από αυτές   καλλιεργούνται πλέον ελάχιστα ή καθόλου. Από τα δημητριακά έχουν σωθεί το 1με 2% . Το ίδιο έγινε και στα λαχανικά καθώς τα τελευταία χρόνια οι τοπικές ποικιλίες αντικαθίστανται βιαστικά ακόμα και στους ερασιτεχνικούς κήπους από τα υβρίδια F1 ( πρώτης γενιάς).» Στα δένδρα ευτυχώς δεν παρατηρείται  τέτοιο μέγεθος απώλειας.  (Ν. Σταυρόπουλος τ. διευθυντής Ελληνικής Τράπεζας Γενετικού Υλικού, 1996, αναφορά προς ΟΗΕ.

Μαζί με το σπόρο χάνεται και η γνώση για παραγωγή και συντήρηση σπόρου. Αυτή η γνώση έχει κατά πλειοψηφία χαθεί και από την Ελλάδα, αλλά ξανάρχισε πρόσφατα να διαδίδεται από κινήματα πολιτών όπως το Πελίτι.

Το Πελίτι

Το Πελίτι ξεκίνησε το 1995 στη βόρεια Ελλάδα από τον Παναγιώτη Σαϊνατούδη. Στόχος η διάσωση και η διάδοση των παραδοσιακών ποικιλιών και η διάδοση και ενίσχυση της αντίστοιχης γνώσης. Η έδρα του Πελίτι βρίσκεται στο Παρανέστι Δράμας κοντά στον πανέμορφο Νέστο.

Σήμερα το Πελίτι έχει ένα μεγάλο δίκτυο εθελοντών καλλιεργητών σε ολόκληρη την Ελλάδα. Έχει επίσης 13 τοπικές εθελοντικές ομάδες σε διάφορες γεωγραφικές περιοχές. Κάθε χρόνο το Πελίτι εκδίδει βιβλίο με τίτλο «Κατά Τόπους Αγροκτήματα» που μαζί με ενδιαφέροντα άρθρα, περιλαμβάνει ανά περιοχή και ανά είδος τα ονόματα των καλλιεργητών που προσφέρουν δωρεάν σπόρους σε όποιον θέλει να καλλιεργήσει. Εκδίδονται επίσης εγχειρίδια για την παραγωγή και συντήρηση σπόρων και καλλιεργητικά βιβλία με καινοτόμες ήπιες τεχνικές αγρο-οικολογίας.

Οι σπόροι που προσφέρονται από τους καλλιεργητές του δικτύου του Πελίτι, δίνονται δωρεάν είτε μέσω του Πελίτι ή κατευθείαν από τους καλλιεργητές. Οι 13 τοπικές ομάδες του Πελίτι οργανώνουν κάθε χρόνο τοπικές γιορτές φύτευσης σπόρων και διανομής μικρών φυντανιών. Οργανώνουν επίσης εκπαιδευτικές συζητήσεις για την εκ νέου απόκτηση της γνώσης και συνεργάζονται στενά με τα σχολεία της περιοχής τους. Η τοπική ομάδα της Κομοτηνής όπως κάθε χρόνο συνεργάστηκε με τα σχολεία της περιοχής μας για να κάνει αυτή την εκδήλωση. Φέτος πήραν μέρος 15 σχολεία το 9ο απ’ το οποίο ξεκίνησε η εκδήλωση το 2002 το 1ο ,2ο ,3ο ,4ο ,6ο ,10ο ,11ο σχολεία της πόλης μας , το σχολείο του Ροδίτη ,το 9ο Νηπιαγωγείο Κομοτηνής το Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. Κομοτηνής. Τα μειονοτικά Σχολεία: 2ο και 3ο ,του Δοκού και  Μάστανλι . Πάνω από 8000 φυτά μοιράστηκαν από τα σχολεία.

   H φιλοσοφία του Πελίτι το προσανατολίζει κυρίως προς δράσεις θετικές και όχι δράσεις καταγγελίας. « Μην στενοχωριέσαι για το σκοτάδι, άναψε ένα φως» είναι η φράση που αναγράφεται στην αρχική σελίδα του www.peliti.gr.

Τα κοινωνικά κινήματα όπως το Πελίτι, το Αρχιπέλαγος, ο Αιγίλωψ και οι Δρυάδες στην Ελλάδα η Κιβωτός του Νώε στην Αυστρία, το Κοκοπελί στη Γαλλία το Seedy Sunday στην Αγγλία το ReddeSemillas στην Ισπανία το Saatgutkampagne στη Γερμανία, το ProSpecieRara στην Ελβετία κλπ. προσπαθούν να «αναστήσουν» τις ποικιλίες που έχουν πάρει το δρόμο της εξαφάνισης. Παίρνουν το δώρο του σπόρου μαζί με τη γνώση από τα χέρια των ηλικιωμένων καλλιεργητών και το διαδίδουν σε νεώτερες γενιές. “ Από γενιά σε γενιά» είναι το χαρακτηριστικό μήνυμα του Πελίτι.

Ποικιλίες που Επανέρχονται

Στην εποχή μας το αρχαίο «μονόκοκκο» σιτάρι που έχει βρεθεί σε ανασκαφές που χρονολογούνται από την 7η χιλιετία π.Χ. είχε σχεδόν εξαφανισθεί αλλά χάρη στις προσπάθειες επιστημονικών φορέων, αγροτών και οργανώσεων όπως το Πελίτι, επανήλθε πρόσφατα στην καλλιέργεια και την ελληνική αγορά. Οι ποικιλίες μονόκοκκου έχουν μειωμένη γλουτένη σε σχέση με τις σημερινές μοντέρνες ποικιλίες σταριού γι αυτό η ζήτηση αυξάνεται και δημιουργείται σιγά σιγά μια εξειδικευμένη αγορά για αυτούς που είτε έχουν προβλήματα υγείας με τη γλουτένη ή που δεν την επιλέγουν.

Σπόροι της Βιομηχανίας

Επειδή μέχρι σήμερα τα κριτήρια   για παραγωγή υβριδίων εστιάζουν στην παραγωγικότητα και όχι στην ποιότητα  η σημερινή εντατική γεωργία που χρησιμοποιεί τους βιομηχανικούς σπόρους παράγει ποσότητες «άδειας μάζας» με μειωμένα θρεπτικά συστατικά  γι αυτό το λόγο χρειαζόμαστε σήμερα τα συμπληρώματα διατροφής γιατί δεν παίρνουμε από την τροφή μας τα θρεπτικά στοιχεία που χρειαζόμαστε. Επιστημονικές μελέτες απέδειξαν ότι οι παραδοσιακές ποικιλίες έχουν μεγαλύτερη θρεπτική αξία από τις σύγχρονες βιομηχανικές.

Oι Παραδοσιακές Ποικιλίες

Υπάρχουν παραδοσιακές ποικιλίες με μεγάλη παραγωγή και καλά χαρακτηριστικά για εμπορική χρήση. Υπάρχουν και άλλες με μικρότερη απόδοση . Είναι όλες κατάλληλες για το πολύ-λειτουργικό μοντέλο γεωργίας του μικρού και μεσαίου αγρότη, για μια μορφή ήπιας γεωργίας που δεν είναι εντατική.          Η απώλεια των παραδοσιακών σπόρων σημαίνει συντριπτική μείωση της αγροτικής βιοποικιλότητας. Ας μην ξεχνάμε ότι σε ένα  περιβάλλον που αλλάζει , η βιοποικιλότητα είναι η συνέχεια της ζωής.

Φιλοσοφικό υπόβαθρο του "Πελίτι"
    Ο καθένας από μας είναι πολύ σημαντικός ανεξάρτητα από την κοινωνική ή η οικονομική μας θέση. Όλοι μαζί έχουμε ακόμη πιο μεγάλη δύναμη. Το σημαντικό δεν είναι να βλέπουμε τι κάνουν οι άλλοι αλλά τι κάνουμε εμείς. Το πρόβλημα δεν είναι αν θα βγει στην αγορά ένα καινούριο προϊόν. Το ζήτημα είναι αν θα το στηρίξουμε ή όχι. Δεν καταναλώνουμε και δεν στηρίζουμε τα προϊόντα που καταστρέφουν το περιβάλλον. Κάθε μέρα με το πιρούνι μας επιλέγουμε τι γεωργία και τι  πλανήτη θέλουμε. Εμείς λέμε στους αγρότες μας τι θα καλλιεργήσουν και πώς θα το καλλιεργήσουν.

   Ότι βλέπουμε στον υλικό κόσμο είναι υλοποιημένα όνειρα ανθρώπων, που όταν ξεκίνησαν να τα υλοποιούν τους κορόιδεψαν, τους είπαν ότι δεν γίνονται αυτά, αλλά αυτοί με επιμονή και υπομονή συνέχισαν. Έτσι σήμερα πετάμε στον αέρα, ταξιδεύουμε με καράβια, μιλάμε από απόσταση .

  Ας οραματιστούμε τη ζωή μας γεμάτη αγάπη, χαρά, με συντροφικότητα και ας εργαστούμε καθημερινά βήμα, βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτή θα είναι αύριο η κοινωνία μας. Δεν θα έρθει κανένας προφήτης με το μαγικό του ραβδί για να μας τη δημιουργήσει, τη δημιουργούμε εμείς κάθε στιγμή με τα όνειρα μας τις σκέψεις μας, τις επιθυμίες μας και τις πράξεις μας.