ΓΡΑΤΙΝΗ :ΕΝΑ ΧΩΡΙΟ ΜΕ ΜΕΓΑΛΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΤΩΡΙΝΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ

Η Γρατινή είναι ένα χωριό περίπου 13 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Κομοτηνής. Δεν είναι εποικιστικό χωριό αλλά ένα από τα παλαιότερα της Θράκης με συνεχή κατοίκιση από την Ρωμαική εποχή ,τότε που πήρε και το όνομά του.

Την ύστερη Βυζαντινή περίοδο η πόλη αναφερόταν ως Γρατζιανούς, ενώ σε οθωμανικές πηγές αναφέρεται ως Ίγριτσαν (Iğrican) και Αγριτζάνχισαρ (Ağricanhišar).Πιθανώς δε να αντιστοιχεί με την αρχαία πόλη Γρατιανούπολη, ονομασθείσα προς τιμήν του Ρωμαίου αυτοκράτορα Γρατιανού (367-383), της οποίας ο επίσκοπος αναφέρεται στα πρακτικά της Γ' Οικουμενικής Συνόδου στην Έφεσο το 431.

Η υστεροβυζαντινή πόλη έπαιξε σημαντικό ρόλο στις εμφύλιες συγκρούσεις του 14ου αιώνα. Το 1344 η πόλη καταλαμβάνεται από τον Ιωάννη Καντακουζηνό, ο οποίος διορίζει το

γιο του Ματθαίο ως «άρχοντα» της πόλης και της περιβάλλουσας επαρχίας. Η πόλη παρέμεινε έδρα του Ματθαίου και των Καντακουζηνών εν γένει ως το 1355/56, όταν κατόπιν νέου εμφυλίου πολέμου, ο Ματθαίος παρέδωσε τις θρακικές του κτήσεις στον Ιωάννη Ε' Παλαιολογο με αντάλλαγμα το διορισμό του ως Δεσπότη του Μωρέως.

Κάστρο

Σήμερα σώζονται στο λόφο βόρεια του χωριού λίγα ερείπια από το οχύρωμα της Βυζαντινής Γρατιανούπολης τα οποία πιθανολογούνται ότι χτίστηκαν το 14ο αιώνα. Το τείχος του αποτελείται από αργούς λίθους, κονίαμα, θραύσματα πλίνθων και ακατάστατη πλινθοδομή, και ακολουθεί ακανόνιστη διαδρομή. Από Β προς Ν το φρούριο έχει μήκος άνω των 250 ποδιών, ενώ διέθετε έναν κυκλικό πύργο στο ανατολικό τείχος.

Αξιοθέατο είναι επίσης το Εξωκλήσι της Ζωοδόχου Πηγής που βρίσκεται ανάμεσα από τα ερειπωμένα οχυρώματα του κάστρου όπου κάθε Πέμπτη μετά το Πάσχα γιορτάζει. Δίπλα στο εξωκλήσι υπάρχει μια μεγάλη τετράγωνη δεξαμενή κινστέρνα με κυλινδρικούς θόλους

Tέκνο της Γρατινής,γεννημένος σε αυτήν το 1881 ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδας ,ο από Τραπεζούντος Χρύσανθος.(1881-1940) ίσως η πιο σπουδαία μορφή της Θράκης του περασμένου αιώνα.

Σε 1,5 χιλιόμετρα βορειοδυτικά υπάρχει το φράγμα της Γρατινής ύψους 45 μέτρων και χωρητικότητας 18 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού. Το φράγμα αυτό εξυπηρετεί το θερμοηλεκτρικό εργοστάσιο της ΔΕΗ στην βιομηχανική περιοχή της Κομοτηνής.

Τα τελευταία χρόνια δια του Συλλόγου του η Γρατινή έχει να επιδείξει πολύ σπουδαίο έργο πολιτισμού και αναβίωσης σημαντικών λαογραφικών στοιχείων του χωριού.Κορύφωση των εκδηλώσεων τα "Γρατιναία" εκδηλώσεις που γίνονται και φέτος σύμφωνα με το παρακάτω πρόγραμμα: